ඊස්කලස්, රෝහණ දන්දෙනිය, ගෝඨාභය රාජපක්‍ෂ සහ රසික සූරියආරච්චි - Aeschylus, Rohana Dandeniya, Gotabhaya Rajapaksa and Rasika Suriyaarachchi

සමහර විට යම් විෂයයක් පිළිබඳ කරුණු සොයා බලනවිට ඒ හමුවෙන දේ අතරින් තවත් දේ පෙනේ. වෙනත් මතකයන් එයට ඈඳේ.

මෙය වයසට යෑමේ අතුරු ඵලයක් ද විය හැක.

පසුගිය දිනක ඊස්කලස් (සමහරු ඉස්කලස් කියා ද ශබ්ද කරති) නම් පැරණි ග්‍රීක නාට්‍යකරුවා පිළිබඳව විකිපීඩියාව වැනි වෙබ් අඩවිවලත්, අතට හසුවුණු තවත් පොතක දෙකකත් තිබුණු කරුණු කියවනා විට ඔහු ගැන ලියවී ඇති කරුණු නිසා වෙනත් අතුරු කතා කිහිපයක් ම සිතට ආවේ ය.

මා ඊස්කලස් ගැන ලියූ කෙටි සටහන ප/ලි කොටසට කල් තබා මුලින් ම, ඒ අතුරු කතා කිහිපයෙන් දෙක තුනක් අකුරු කරමි.

ඊස්කලස් සහ රෝහණ දන්දෙනිය
ඊස්කිලස්ගේ පුතුන් වූ යුෆෝරියන් (Euphorion) සහ යූයියන් (Euaeon) ද නාට්‍යකරුවන් වූ බවත්, ඔවුන් තම පියාගේ නාට්‍ය ද නැවත නිෂ්පාදනය කර රඟ දැක්වූ බවත් විකිපීඩියාවේ කියවේ.

මගේ සීමිත දැනුමට අනුව, තම පුතෙකු ද නාට්‍ය කලාවට යොමු වූ සිංහල නාට්‍යකාර පියෙකු ලෙස මගේ සිහියට ආවේ පරාස්ස වැනි වේදිකා නාට්‍ය නිපදවූ රෝහණ දන්දෙණිය යි. ඔහුගේ පුත් තරංග දන්දෙණිය නාට්‍යකාරයෙකු වන අතර මෙල්බන් උතුරේ පැවැත්වුණු පෙරේරලා ගේ කසාදේ දර්ශනය නැරඹීමට ද පැමිණියේ ය. ඊස්කලස්ට තරංග දන්දෙණිය ගේ ඇති තවත් සම්බන්ධයක් නම් ඔහු විසින් ඊස්කලස්ගේ අගමෙම්නොන් () නම් නාට්‍යය සිංහලෙන් නිෂ්පාදනය කිරීමයි.

හේමසිරි ලියනගේ නම් නාට්‍යවේදියාගේ පුත් සෞම්‍ය ද නාට්‍යකරුවෙකු බව මේ මොහොතේ මට සිහිපත් විය.

ඊස්කලස් සහ ගෝඨාභය රාජපක්ෂ
ශෝකාන්ත නාට්‍යයේ ප්‍රමුඛයා ලෙසත්, නාට්‍ය හැත්තෑපහකට වඩා නිර්මාණය කළ නාට්‍යවේදියකු ලෙසත් ඊස්කලස් ඉතිහාස ගත වී ඇති නමුත් ඔහුගේ සොහොන් කොතේ ඒ පිළිබඳ සටහනක් නොමැති බවත් එහි දැක්වෙන්නේ, ඔහු යුද භටයෙකු ලෙස සංග්‍රාම භූමියේදී කළ කී දේ ගැන බවත් සඳහන් වේ.

අද මෙන්ම එදා ද කලාකරුවාට වඩා යුද භටයා ඉහළ තත්වයට ලා සැලකුණු බව එයින් පෙනේ.

තමන් සාමාජිකත්වය දරන රහස් සංවිධානයක අභ්‍යන්තර කරුණු නාට්‍යයක් තුළින් ඉදිරිපත් කළ වරදට වරෙක ඊස්කලස්ව උසාවිය හමුවට ගෙන එන ලදී.

තම සොහොයුරා ද තමන් ද, යුදබිම් දෙකක සටන් කළ රණවිරුවන් බව පවසමින් ඊස්කලස් කළ අභියාචනය පිළිගත් උසාවිය ඔහුව නිදොස් කොට නිදහස් කර ඇත.

මෙයින් හැඟෙන්නේ අද ලංකාවේ පවතින රෝගයක් වන "රණවිරුගාය" පුරාණ ග්‍රීසියේ ද පැවැති බවයි.

වැරදීමකින් හෝ තමන් බලයට පත්වුවහොත්, විවිධ අපරාධ කර චෝදනා ලබා ඇති "රණවිරුවන්ව" සහ උසාවි නඩු විනිශ්චයෙන් පසු සිරදඬුවම් ගෙවන "රණවිරුවන්ව" නිදොස් කොට නිදහස් කරන බව පසුගියදා ගෝඨාභය රාජපක්ෂ ද ප්‍රකාශ කරන ලදී.

ඊස්කලස් සහ රසික සූරියආරච්චි

ශෝකාන්ත නාට්‍යයේ පළමුවෙනියා ලෙස සැලකෙන ඊස්කිලස්ගේ ජීවිතය ද ශෝකාන්තයක් ම විය. එනම්, දුක්බර ලෙස අවසාන විය. එය බොහෝ දෙනෙකුට ළඟා කරගත නොහැකි, මා වැන්නන්ට පමණක් බලාපොරොත්තු විය හැකි ආකාරයේ අවසානයකි.

ඊස්කලස් මියගොස් ඇත්තේ රාජාලියකු විසින් ගුවනේ සිට පහළට හෙළන ලද ඉබ්බෙකු හිසමත වැටීම නිසා හටගත් අභ්‍යන්තර සහ බාහිර තුවාල නිසා බව කියවේ. ඉබි මස් කෑමට ප්‍රිය කරන රාජාලීන් ඉබ්බන්ගෙ කටුව පුපුරවා මස් එළියට ගැනීම සඳහා භාවිතා කළ උපක්‍රමය නම් ඉබ්බන් ව ඉහළ අහසේ සිට බිම ඇති කළු ගල් මතට අතහැරීමයි.

කෙස් නොමැති ඊස්කිලස්ගේ තට්ට හිස රාජාලියා දැක ඇත්තේ තම අවශ්‍යතාවයට ගැලපෙන ගලක් ලෙස ය.

ඒ අනුව, ශෝකාන්ත නාට්‍යයේ පළමුවැන්නායි කියවෙන ඊස්කිලස්ගේ ජීවිතය ශෝකාන්තයක් වූයේ තම තට්ට හිස නිසා බව පෙනේ.

මේ කතාව අසා ඔබට හිනා යන්නට ඉඩ ඇති නමුත් එය කිසිසේත්ම සුඛාන්තයක් හෝ ප්‍රහසනයක් හෝ යැයි නොසිතන්න.

එය ශෝකාන්තයක් ම වේ!

-රසිකොලොජිස්ට්

ප/ලි:
දැන් මෙන්න ඊස්කලස් ගැන කෙටියෙන්.

• ඊස්කලස් යනු පුරාණ ග්‍රීසියේ විසූ (ක්‍රිපූ 525 සිට ක්‍රිපූ 456) නාට්‍යකරුවෙකි. ඔහු සැලකෙන්නේ ශෝකාන්ත නාට්‍යයේ පියා ලෙසයි. නාට්‍ය හැත්තෑපහකට (අනූවක් යැයි ද කියවේ) වඩා රචනා කොට නිෂ්පාදනය කළැයි සැලකෙන ඔහු තුන් ඈඳුතු නාට්‍ය නිපදවූ පළමුවැන්නා ලෙස ද සැලකේ.
  
  ඉතා තරුණ අවධියේදී ම, මා සැක කරන පරිදි භින්නෝන්මාද රෝග ලක්ෂණයක් ඇති වූ පසු (එනම් එක් දිනක දවල් හීනයක් දකිමින් සිටි ඔහුට දෙවියන් පෙනී නාට්‍යය රචනා කරන්නට යැයි පැවසීම), ඊස්කලස් නාට්‍ය ලියන්නට පටන් ගත්තත් ඔහු, එකල ග්‍රීසියේ නිරතුරුවම පැවති නාට්‍ය තරගයකින් ජයග්‍රහණය කර ඇත්තේ බොහෝ කලකට පසුවයි. නාට්‍ය හැත්තෑපහකට වඩා ඔහු ලියා නිෂ්පාදනය කළ බව කීවත් ඉතිරි වී ඇත්තේ නාට්‍ය හතක් පමණක් වීමට හේතුව, ඒවා ජයග්‍රහණය කළ නාට්‍ය වූ නිසා නැවත නැවතත් පෙන්වූ හේතුවෙන් විය යුතුයි.
• නාට්‍ය කලාවට ඔහුගෙන් සිදුවුණු අනෙක් ප්‍රධාන සම්මාදම වන්නේ එතෙක් පැවති එක් වරකට වේදිකාවේ සිටින එක් නළුවෙකු එහි සිටින ගායක කණ්ඩායම හෙවත් කෝරසය සමග කෙරෙන ප්‍රසාංගික ගනුදෙනුවලට පමණක් සීමා වූ නාට්‍ය ආකෘතිය එයින් වෙනස්කර නළුවන් දෙදෙනෙකු එක්වර වේදිකාවට ගෙන්වා නළුවන් නිරූපණය කරන චරිත අතර ගැටුම් වේදිකාවේ ඉදිරිපත් කිරීමයි.
• ඊට අමතරව ඊස්කලස් නාට්‍යයක දර්ශන පසුතල පිළිබඳවත්, රංගවස්ත්‍ර පිළිබඳවත් සාධනීය වෙනස්කම් සිදුකළ බව කියවේ. විශේෂයෙන්ම ඔහුගේ නාට්‍යවල ගායක කණ්ඩායමේ හෙවත් කෝරසයේ රංගවස්ත්‍ර සහ රඟපෑමට ඔහු කළ වෙනස්කම් නිසා, ඔවුන් වේදිකාව මතට ආ විට, කුඩා දරුවන්ට කලන්තය සෑදීම, පුරුෂයින්ට මුත්‍රා යෑම සහ ගර්භණී මාතාවන්ට විලිරුදාව සෑදීම නිරතුරුවම සිදුවූ බව පැවසේ.
• ඔහුගේ නාට්‍යයක ඇතුළත් සදාකාලික වැදගත් කමකින් යුතු රුවන් වැකියක් මෙසේය.
  "යුද්ධයක දී පළමුවෙන් ම මියයන්නේ සත්‍යය යි"

(images: https://www.britannica.com/biography/Aeschylus-Greek-dramatist, https://pbs.twimg.com/media/DCsUEnXXoAAOlBl.jpg)