මේ ෆේස්බුක් සංවාදයකින් උපුටා ගත් කතාවකි. මගේ පසු ප්‍රයෝජනය පිණිසත්, අවශ්‍ය අයට කියවීම පිණිසත් මෙසේ සංරක්‍ෂණය කර තබමි.
සංවිධානාත්මක ආගම් නියෝජිතයින් (කහකඩයින් සහ සුදුකඩයින් සියළු දෙනාම) විසින් කරන ප්‍රෝඩා පිළිබඳව ෆේස්බුක් සයිබර් අවකාශයේ නිරතුරු හඬ නගන අයෙකු මෑත දිනයක දී ක්‍රිස්තියානි ආගමික කල්ලියක් පිළිබඳව තබන ලද කෙටි සටහනක අන්තර්ගතය නිසා කුපිත වුණු ළමයෙකු ඔහුට විරුද්ධව මෙසේ බැණ අඬ ගසා තිබුණි.
"බලහන් උබලගෙ තාත්තා උබේ උප්පැන්නෙ ආගම කියන තැනට මොකක්ද දාලා තියෙන්නෙ කියලා. ඉස්සෙල්ල බලපන් උප්පැන්නයක් තියනවද කියලා."
උප්පැන්න සහතිකයේ ආගම සඳහන්ය යනු ඇතැම් දෙනා නොදැනුවත්කම නිසා සිතා සිටින සාවද්‍ය කරුණකි. මා මේ පිළිබඳව
රසිකොලොජි සටහනක් ද ලියා ඇත.
කෙසේ වෙතත්, ඉහත ප්‍රතිචාරයට පිළිතුරු ලෙස මම එහි මෙලෙස සටහන් කළෙමි.
උපතෙන් මූලිකවම තීරණය වන්නේ දෙමව්පියන් කවරේද යන්න සහ පුරවැසිභාවය පමණකි. උප්පැන්න සහතිකේ නම් දෙමව්පියන් රෝම ලන්දේසි හෝ වෙනත් නීතියකට අනුව විවාහ වී සිටී දැයි යන වික්ටෝරියානු ප්‍රශ්නයටද පිළිතුර ඇත.
ආගම යනු උපතින් ලැබෙන දෙයක් නොවේ. ආගම් අදහන්නෝ ද මෝඩයෝ ය, උප්පැන්න සහතිකේ ආගමක් සඳහන්ව ඇති යයි සිතන්නෝ ද මෝඩයෝ ය.
එයට පිළිතුරු දුන් කතෝලික කාන්තාවක් සහ මා අතර ඉන් අනතුරුව ඇතිවුණු සංවාදය මෙසේ ය.
ඇය:
දැන් ආගම් නොඅදහන අය බුද්දිමත් කියල නිගමනයකට ආවෙ කොහොමද? මංකොල්ලකාරයන්ට, මැරයන්ටත් ආගම් නැහැ. මම කියන්නෙ බෞද්ද ඒවුන් නෙවෙ. කිතුනු ඒවුන් නම් පව් කරන ගමන් ආගම් අදහන් නැහැ. කිතුනු කියන්නෙ මාර්ගයක්. ඒ මාර්ගයෙ යන විට ලැබෙන අත්දැකිම් වලට තමයි ඔය ආගම කියල පිට අය හදුන ගන්නෙ.
දැන් මොන පදනමකින්ද ආගමක් පිලි නොගන්න ආගමක් (ජන කොට්ටාශයක් ) බුද්දිමත් කියන්නෙ?
ආගමක් individualised.
මගෙ ආගම මගෙ. තව කිතුනුවෙක්ගෙ ආගම ඔහුගෙ. ඒත් යම්කිසි දැනුම් පද්දතියක් පිලිගන්න අය. දැනුම් පද්දතියක් පිලි නොගැනිම කියන ආගමට අයිති අය කොහොමද බුද්දිමත් වන්නෙ?
මම:
නැවත කියවා බලන්න මා ලියා ඇත්තේ ආගම් අදහන්නෝ මෝඩයෝ ය කියාය. ඔබ එය කියවා තේරුම් ගෙන ඇත්තේ ආගම් නොඅදහන අය බුද්ධිමත් කියාය.
එවැනි සරල කරුණක්වත් නිවැරදිව තේරුම්ගත නොහැකි වූ ඔබ අනිවාර්යෙන්ම ආගමක් අදහන්නෙකු බව පෙනේ.
ඔබ ඇසූ මෝඩ ප්‍රශ්නයට නොව මා ලියූ ප්‍රකාශයට හේතුව අවශ්‍ය නම් කියන්නම්.
1. යම්කිසි දෙයක් "ඇදහීමට" අවශ්‍ය වන්නේ එය විමසා බලා අවබෝධ කර ගත නොහැකි නිසා ය. උදාහරණයක් ලෙස "සර්වබලධාරි දෙයියා" යනුවෙන් සංකල්පයක් ඇත. එවැනි භූතයකු සිටීද යන්න අපට විමසා බලා අවබෝධ කරගත නොහැකිය. එනිසා එය "ඇදහීමට" සිදුවේ. එයින් පෙනෙන්නේ ඇදහීම යනු ස්වාධීන චින්තනයෙන් පරිබාහිර වූ පසුගාමී ක්‍රියාවක් බවයි.
2. ලෝකය පිළිබඳව, ලොව පවතින ආකාරය පිළිබඳව, මිනිසා පිළිබඳව, මිනිසා සහ මිනිස් සිත ක්‍රියාත්මකවන ආකාරය පිළිබඳව නොයෙකුත් දැනුම් පද්ධති බිහිවී තිබේ. මේවා ධර්මය ලෙස හැඳින්වේ. ධර්මය යනු තමන් විසින් විමසා අවබෝධ කරගත යුතු දැනුම් පද්ධතියකි. ඒවා, පෙර කී ආකාරයෙන් "ඇදහිය" යුතු දේ නොවේ.
3. මේ දැනුම් පද්ධති හෙවත් ධර්ම පදනම් කොටගෙන ආගම් යනුවෙන් හැඳින්වෙන සංස්ථා බිහිවී තිබේ. එවැනි යම් ආගමක් ඇදහිය යුතු යැයි පැවැසේ නම්, එය ස්වාධීන චින්තනයෙන් පරිබාහිර වූ පසුගාමී එකකි.
4. ආගම් අදහන පුද්ගලයින් මෝඩයින් වන්නේ ඒ නිසාය.
මා පළ කළ අදහස් ප්‍රශ්න කිරීමේ දී ඔබ කළ වරද මෙයයි.
"ආගම් අදහන පුද්ගලයින් මෝඩයින් ය" යන (සත්‍ය වූ) ප්‍රකාශයෙන් ආගම් නොඅදහන පුද්ගලයින් බුද්ධිමතුන් ය කියා අපෝහනය කළ නොහැක. අඩු වශයෙන් ආගම් නොඅදහන පුද්ගලයින් මෝඩයින් නොවේය කියා හෝ අපෝහනය කළ නොහැක.
එසේ කළ හැකි යැයි සිතීම ම, අතාර්තික අමන සිතුවිල්ලකි. හැබැයි ඔබට අවශ්‍ය නම්, එය එසේය කියා "ඇදහිය" හැක. එයට හේතුව නම්, මා පෙර විස්තර කළ පරිදි, යම්කිසි කරුණක් "ඇදහීම" සඳහා විචාර බුද්ධිය තිබීම හෝ අදාළ කරුණ තාර්කික වීම හෝ අනවශ්‍ය නිසා ය.
ඇය:
මම නම් ඇදැහුවෙ ප්‍රත්යක්ශයෙන් ඉන්නව කියල දැන ගත්තට පසුව. අනිත් අයත් ඒහෙමයි.
දැන් ඔබ දහමක් අදහන්නෙ ඒය විය හැකි දෙයක් දැයි නොදැන. Science අදහන්නෙත් ඒය අපිට උගන්වන නිසා.
ඔබ ඔබෙ බිරිද කියන දෙ අදහන්නෙ ඇය ඔබට විශ්වාස වන්ත නිසා. Faith කියන්නෙ ඒකට. ඔබල අදහනව කියන්නෙ පස්ස උඩ දාගෙන වදින ඒකටද? අපි අදහන්නෙ අපි ඒය තියන බව දැන ගත් පසු. ඒක නිසා තව සොයනව. ඒ තුලින්ම ගොස් විශ්වය ගවෙශනය කරනව.
ඒක බුදු දහමෙ නැත්තෙ, ඒය ප්‍රත්යක්ශ නැති නිසා. Practically කරන්න පුලුවන් නම් ඔවුනුත් ඒ faith ඒක තුලම තව ඉදිරියට ගොස් ගවෙශනය කරනව.
දැන්‍රම් පද්දතින් ලැබෙන්නෙ ගවෙශකයන්ට.. ඒ වගෙම තුනි මනසක් ඇති කෙලෙස් අඩු පුද්ගලයන්ට. අනිත් අයට දැනිම (දැනුම නෙවෙ) නැති නිසා ඔවුන් ඒවා ප්‍රතික්ශේප කරනව.
Cambridge books වලම තියනව scientific theories are base on their imaginations කියල. ඒව තමයි දැනිම. ඒහෙම යමක් සොයා ගත්ත අයත් මනස ඇරැනු පුද්ගලයන්.
දැන් ඔබ උගතෙක් උනෙ ඔවුන්ගෙ imaginations කට පාඩම් කර විබාග පාස් කරපු නිසා, මොකද බැරි? ඔබ කියනව අාගම් අදහන පුද්ගලයන් මොඩයන්ය.. ඒ නිගමනය හරිනම් , ඉලගට ඉතුරැ වන පාර්ශවය අාගම් නොඅදහන අය. ඒහෙනම් ඒ අය බුද්දිමත් විය යුතුයි.
අදත් ඇමරිකාවෙ Florida state ඒකෙ mass shooting ඒකක්. ඒ ආගමක් අදහන, ඒ විනයකට යටත් නැති අයෙක්. ඒහෙනම් ඒ කෙනාත් බුද්දිමතෙක්.
මම ආගමක් අදහනව. ඒහෙනම් මම මොඩයෙක්. ඒ ඔබෙ මතය. ඔබ නුවනැත්තෙක්.
බල්ලට පුසට අාගමක් නැහැ. ඔවුනුත් නුවනැත්තෙක්. ආගමක් බිහි වෙන්නෙත් ඒ පරිසරයෙ පුද්ගලයන්ගෙ state of mind ඒකට අනුව. ඒ ආගම් නිසා තමයි, මිනිසුන්‍ ගල් යුගයෙන් එලියට ආවෙ.
අපි සර්ව බලදාරි දෙවියන් දන්නව. අපෙ මනසෙම වැඩ සිටිනව. ගනුදෙනු කරනව. ඒ සියල්ම base on our own experiment. ඉතින් අපි අදහනව, මොකද දන්න දෙයකට faith ඒකක් තියනව. ඔබෙ ගෙදර ගැහැනිය විශ්වාස ඔබට මිසක් ඒහා ගෙදර මිනිහට නෙවෙ නේද? ඒහා ගෙදර මිනිහ ඇවිත් නිව්වොත්, "උඹෙ ගැනිව උඹට විශ්වාසද කියල? ඔයා කියය මගෙ ගැනි මට විශ්වාසයි උඹට පාන්ද? වැඩක් බලා ගනින් කියල😄"
අපෙ මනසෙ ඉන්න මගෙ දෙවියන් , බ්‍රහ්ම සහ මාර. (යම නැහැ. හිටපු ගමන් ඒ form ඒකත් ඒනව.😄) මම දන්නව නම් ඒකෙන් මම දෙවියන් කියන ඉහලම. ස්තරය අදහනව නම් අනිත් ඒවුන්ට පාන්ද? උඹලට නැහැ. මට ඉන්නව.
මම:
එක්කෝ ඔබ මා ලියූ පසු සටහන් දෙක කියවා නැත එසේ නැතිනම් එය කියවුවද ඔබට අවබෝධ කර ගැනීමට නොහැකි වී ඇත.
සත්‍යය දෙවැන්න නම් එයට හේතුව ඔබ "ඇදහීම" කරන, ස්වාධීන චින්තනයක් නැති, පසුගාමී, අතාර්තික ආගමිකයෙකු නිසා යැයි මට නිශ්චිතව කිව හැක.
☹️
ඇය:
ඔබ මාව analyse කරෙත් ඔබගෙම මනසෙ තියන දත්ත මත. ඒ කියන්නෙ analyse උනෙ ඔබව.
මොකද මට මගෙම චින්තනයක් තියනව. ඒ වගෙම මගෙම ආගමකුත් තියනව.. ඒ නිරවුල් බව, නිදහස් මනස ලැබෙන්නෙත් කිතුනු මනසක් තියන අයකුට. කිතුනු නිකායන් සිය ගනනක් තියනව. ඒ වගෙම base on christian path, විවිද ආගම් පවා තියනව.
ඒක නිසා මගෙ නිදහස් මනසින් මම ආගමිකයන් දෙස බලනව. ඔබල තමන්ම කොටු කර ගත් රාමුවකට වි, මම කිසිම ආගමක් නොඅදහමි කියන ආගමට කොටුවි කිසිම චින්තනයක් නැති පිරිසක්ව සිටිනව.
චින්තනය නිදහස් නම් සර්ව ආගමිකයකු හො ව්ය හැකියි. ආගම් ගවෙශනය කරන්නකු විය හැකියි. බටහිර කිතුනු චින්තකයන් ඒහෙමයි. බෞද්ද ආසියාතිකයන් , වෙනස්. ඔවුන් තුල තියනව හින මානයක්. ඔවුන් වෙනස්. ඔවුන් දන් නැහැ ගවෙශනයක් කරල තමන්ටම අනන්නය වු කියවිමක් ආගම් ගැන දෙන්න. ඔවුන් දන්නෙ නොතෙරෙන හැම මගුලකටම හිනා වෙන්න. පරිබව කරන්න.
අන්ධ භක්තිය හෙවත් ඇදහිල්ල යනු මෝඩකම ම බව මට යළිත් පැහැදිළි විය.
-රසිකොලොජිස්ට්
(image: https://www.hrgrapevine.com/content/article/notion-2019-06-26-internal-coaching-are-you-relying-on-blind-faith)
