මගේ සිතට එන, මට වැදගත් යැයි සිතෙන, ඕනෑම දෙයක් රසිකොලොජියේ පළවෙනු ඇත.
Whatever I see fit.
eMail: rasikologist@gmail.com
Friday, 15 May 2015
ඔබ වළ කජ්ජ ගැසූ පසු ඔබේ ෆේස්බුක් ගිනුමට කුමක් වේද? - Life after death
ඉපදුනොත් මිය යාම නියතය. අපි සැම එය හොඳින් දනිමු. අප නොදන්නේ එය සිදුවෙන්නේ කවදා ද යන්න පමණි.
මිය යාම යනු සුලබ සාමාන්ය කරුණක් නිසා එය විස්තර කිරීමට සිංහල වචන රාශියක් ඇත. කළුරිය කිරීම, අපවත් වීම, අභාවප්රාප්ත වීම, එක්ස්පයර් වීම, වැලිගම්පිටි යෑම, වළ කජ්ජ ගැසීම එයින් කීපයකි.
අප මිය ගිය පසු අප නැත. නමුත් මිය ගිය පසු ජීවත්වෙන අය ගැන මිය යාමට පෙර අපේ සිත්වල කැක්කුමක් ඇත. විශේෂයෙන් ම අපේ ආදරණීය සුතනඹුවන්ට කුමක් සිදුවේද යන්න අප බොහෝ දෙනෙකු ගේ සිතට වද දෙන ප්රශ්ණයකි.
අතීත කාලයේ අපේ මුතුන් මිත්තෝ ශ්රී පාද වන්දනාව වැනි දුර බැහැර ගමන් යන විට පවා තමන් ගේ දේපල බෙදා වෙන් කර ගිය බව කියවේ.
දෙමව්පියන් ගේ අභාවයෙන් පසු සාමාන්ය ක්රමයට ඔවුන් සතු දේපළ, ඉඩකඩම්, මුදල් යනාදිය දරුවන්ට හිමිවේ. මේ සඳහා තරමක් සරල, තරමක් සංකීර්ණ නීති මාලාවක් ඇති අතර, හිමිකරුවන් අතර ප්රශ්ණ නොමැති නම්, බොහෝ විට දේපල බෙදී යාමේ ක්රමවේදය ඉතා සරල වේ.
දේපල සහ වත්කම් සඳහා නම් ඕස්ටේර්ලියාවේ දී කළ යුතු හොඳම දෙය, අන්තිම කැමති පත්රයක් ලියා තැබීමයි. එය තවමත් මගේ බිරිඳ හෝ මා හෝ කර නොමැති දෙයකි.
අද වන විට පුද්ගලයෙකු ගේ වත්කම වෙන්නේ ගේ දොර ඉඩකඩම් යනාදිය පමණක් ම නොවේ. ඒවා නොමැති බොහෝ දෙනෙකුට පවා තිබෙන එක් වස්තුවක් නම් තමන් ගේ ෆේස්බුක් ගිනුම සහ එහි ඇති ඡායාරූප, සටහන්, ප්රතිචාර යනාදියයි.
අපේ මරණයෙන් පසු ඒ සියල්ලට කුමක් වේ ද?
මෙය ඇසූ විට මුලින් ම අපට දැනෙන්නේ විහිළුවක ස්වභාවයයි. එක් අතකින් තමන් මිය ගිය පසු තමන් ගේ ෆේස්බුක් ගිනුමට කුමක් වූවත් ඇති ප්රශ්ණය කුමක්ද? අනිත් අතින්, තමන් ගේ සහකරු, සහකාරිය, දරුවෙකු හෝ දෙමව්පියෙකු මිය ගිය පසු, ඔවුන් ගේ ෆේස්බුක් ගිනුම ඉතුරු වී ඇති පලය කුමක් ද?
නමුත් හොඳන් කල්පනා කර බලන කළ, එය එතරම් සරල දෙයක් නොවේ.
අපේ ජීවිත ෆේස්බුක් සමග මේ වන විටත් ඉතා තදින් බැඳී පවතින බව නො රහසකි. අපේ තත්ය ලෝකයේ සබඳකම් පවා හොඳින් වැඩෙන්නේ අතත්ය ලෝකයේ දී ෆේස්බුක් හරහා සබඳකමක් ඇති නම් පමණි. මේ තත්වය එන්න එන්නම තව තවත් සංකීර්ණ වෙමින් පවතී.
ෆේස්බුක් මුලින් පැවති නීති අනුව සිදුවූයේ මිය ගිය අයගේ ගිනුම් අවලංගු කර දැමීමයි. එවිට එහි ඇතුළත් කර තිබූ ඡායාරූප ආදී සියළු සිහිවටනයන් අභාවයට යනු ඇත. එය නීත්යානුකූල නොවන බව පසුව වැටහුණි. මන්ද යත්, ඒ සිහිවටනවල හිමිකම මියගිය අයට අයිති නිසා ය.
මේ කරුණු පිළිබඳ කතිකාවතක් පැවති බව පසුගිය දිනයක මට පුවත්පතකින් කියවන්නට ලැබුණි.
ඊළඟට ඊයේ දැන ගන්නට ලැබුණේ අපට අනාගතයේ දී මරණය හෝ ඔත්පළවීමක් හෝ සිදුවූ පසු අපේ ෆේස්බුක් ගිනුම සම්න්ධයෙන් කටයුතු කිරීමට යම් අයෙකු ගේ නම යෝජනා කළ හැකි බවයි. අදල අනිවාර්ය කොන්දේසිය වන්නේ, එසේ නම් කරනු ලබන තැනැත්තාට හෝ තැනැත්තියට ද ෆේස්බුක් ගිනුමක් තිබීමත්, ඔවුන් අපේ ෆේස්බුක් මිතුරෙකු වීමත් පමණි.
එවිට අනාගතයේ දී අදාල අවශ්යතාවය ඇති වූ විට, ඒ අවශ්ය පරිදි අපේ ෆේස්බුක් ගිනුමේ යම් යම් සීමා සහිතව ක්රියාත්මක කරන්නට ඔවුනට අවසර ලැබේ. වැඩි විස්තර සඳහා මෙය කියවන්න. https://www.facebook.com/help/1568013990080948
ඊයේ මම මගේ දියණියව මේ සඳහා සම්පූර්ණ අවසරය සමග නම් කළෙමි.
මේ විකල්පය තවමත් සෑම ෆේස්බුක් ගිනුමක් සඳහාම තවමත් ලබා දී නොමැති බව කියවේ. ඔබට මේ සඳහා ඉඩකඩ ලැබී ඇති දැයි දැනගැනීමට ෆේස්බුක් ගිනුමේ සෙකියුරිටි සෙටින්ස් බලන්න.
-රසිකොලොජිස්ට්
ප/ලි:
අද අද එයි මරු එය දැනගන්නේ
කෙලෙසද හෙට මරු නේති සිතන්නේ
ෆේස්බුක් රැකුමට වැඩ කරපන්නේ
කුමටද ඒකට කම්මැලි වන්නේ?
(නූතන සුභාෂිතයෙනි)
(image: http://www.michaelhacker.at/life-after-death-2/)
Labels:
අපේ මෝඩකම්,
වත්පොත,
සිහිවටන,
ෆේස්බුක්
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
අයිසෙ රසික මොකෝ ගොක් කොල හීනයක්වත් දැක්කද?
ReplyDeleteI say, මේ සේවාව ඇමරිකා එක්සත් ජනපදයේ පටන් අරන් මාස කිහිපයක්. මේ ඊයේ පෙරේදායි අපට ලැබුණේ.
Deletehttp://www.smh.com.au/digital-life/digital-life-news/facebook-will-now-let-you-manage-your-account-after-you-die-20150212-13dlc6.html
Deleteරසිකයියේ......................
ReplyDeleteඅැයි මෙච්චර ඉක්මනට........
හොඳ ඔප්ෂන් එකක්... ලියනවා අපේ පවුලට..
ReplyDeleteවැරදි ඩිසිසන් එකක් වෙයිද
Deleteනෑ ඔමා... කිසිසේත්ම නෑ...
Deleteමේක අනාගතයෙ සමාජ ගැටළුවක් වෙයි. උසාවිවල පවා වාද කෙරෙයි. මා දන්න හැටියට මේ ආකාරයෙ මුල්ම සිද්ධිය වුනේ පළමු වැනි ගල්ෆ් යුද්දෙදි. කුවේටය බේරාගන්න ගොස් මියගිය ඇමරිකන් සෙබලෙකුගෙ පියෙක් යාහු ආයතනයට එරෙහිව නඩු දැම්මා පුතාගෙ ඊ මේල් වල අයිතිය ඉල්ලලා
ReplyDelete. ඒ නඩුවෙන් නම් යාහු ආයතනය දිනුව වෙන්න ඇති. ෂුවර් නෑ. නමුත් දැන් වැඩි බර ගිණුම් හිමියට මිස සමාගමට නොවේ.
This comment has been removed by the author.
ReplyDeleteThis comment has been removed by the author.
ReplyDeleteමිය ගියයින් පස්සේ වත්පොත සම්බන්ධයෙන් කටයුතු කිරීම කියලා හරියටම අදහස් කරන්නේ මොකක්ද? ඒ කියන්නෙ වත්පොත මෙහෙයවීම එම යෝජනා කෙරෙන පුද්ගලයාට භාර වෙනවා, ඉන් පසු එම මිය ගිය කෙනාගේ නමට ඇති වත්පොත මෙහෙය වීමට ඔහුට හැකියාව ලැබෙනවා කියන එකද? මට පෙනෙන විදිහට නම් එය ගැටලු සහගත තත්වයක්. මොකද වෙන පුද්ගලයෙක් ගේ නමින් තවත් පුද්ගලයෙක් ගිණුම මෙහෙයවන නිසා. මියගිය කෙනාගේ කැමැත්ත අනුව සිදුවුනත් දුර බැහැර සිටින ඔහුගේ මිතුරෙක් සමඟ මියගිය කෙනාගේ නමින් මරණින් පසු ගිණුම පාලනය කරන කෙනාට සම්බන්ද විය හැකි නේද? මෙය ටිකක් ගැටළු කාරී කියලයි මට හිතෙන්නෙ. මම මේ කිව්ව කරුණු වලට සාර්ථක විසඳුම් නැත්නම් හොඳම දෙය ගිණුම ක්රියා විරහිත කිරීම. ඒත් කෙනෙක් මිය ගියා කියලත් ෆේස් බුක් එක දැන ගන්නෙ කොහොමද? සෑහෙන බොන්න ඕන ප්රශ්නයක් වගේ :p
ReplyDeleteඋඹලා වගේ රට පන්ඩිතයෝ ඕනම ප්රශ්නයකට සංකීර්ණ බුදු ටොක්දීලා අවුල් කරන්න පුලුවන් බන්.
Deleteපුද්ගලයෙක් මිය ගියාම ඒ පුද්ගලයාගේ පවුලේ අයට පුලුවන් අහවල් පුද්ගලයා මියගියා කියලා ඒ යකාගේ අකවුන්ට් එක Memorized account එකක් කරන්න කියලා . මෙමරයිස්ඩ් අකවුන්ට් එකක් කියන්නේ මෙන්න මෙහෙම එකක්
Memorialized accounts are a place for friends and family to gather and share memories after a person has passed away. Memorializing an account also helps keep it secure by preventing anyone from logging into it. Learn more about what happens to a memorialized account.
මේක අකවුන්ට් එක Freeze කිරිමක්. ෆේස්බුක් එකෙන් අකවුන්ට් එකක් එහෙම නම් කරන්නේ කරන්නේ මරණය සම්බන්ධයෙන් ලිඛිත ලියවිලි ඒ රික්වෙස්ට් එකත් එක්ක ඉදිරිපත් කරාම. දැන් මේ කකා කියලා තියෙන විදියේ Legacy contact person කෙනෙකේ අර යකා මැරෙන්න කලින් නම් කරලා තිබ්බනම් ඒ Legacy contact ට පුලුවන් අකවුන්ට් එකේ යම් යම් දේවල් කරන්න.
යම් අකවුන්ට් එකක් එහෙම කළාම ඒකට මෙන්න මේ දේවල් වෙනවා
The word Remembering will be shown next to the person's name on their profile
Depending on the privacy settings of the account, friends can share memories on the memorialized Timeline
Content the person shared (ex: photos, posts) stays on Facebook and is visible to the audience it was shared with
Memorialized profiles don't appear in public spaces such as in suggestions for People You May Know, ads or birthday reminders
No one can log into a memorialized account
Memorialized accounts that don't have a legacy contact can't be changed
Legacy contact එකක් හදනවානම් ඒක කරන්න ඕන කකා එයාගේ දුවට ඒක දුන්නා වගේ විශ්වාසවන්ත කෙනෙකේට.
නොමිලේ දෙන බ්ලොගර් එකේ පල්හෑලි කියෙව්වාම උඹලා අඩි දෙකක් තුනක් පොලවට උඩින් ඇවිදින්න ගන්නවා. ඊට පස්සේ හැම ලබ්බටම තර්ක කර කර පන්ඩිත කතා කියනවා. ඇත්තටම උඹලා නිසා මේ ලෝකේ ජීවත්වෙන එක අනිත් මිනිස්සුන්ට හරි අමාරුයි යකෝ.
// මම මේ කිව්ව කරුණු වලට සාර්ථක විසඳුම් නැත්නම් හොඳම දෙය ගිණුම ක්රියා විරහිත කිරීම//
Deleteඔන්න ඔහොමයි මම කිව්වේ. යම් තරමකට සාර්ථක විසඳුම් තිබෙන බව ඔබ පෙන්නලා තියෙනවා.
ඔබේ කෙමෙන්ටුවෙන් මම යමක් ඉගෙන ගත්තා. ස්තූතියි.
මං බයේ හිටියේ පවුලටවත් ළමයෙකුටවත් ලියන්න.. හැක්..වෙලාවට මෙහෙම එකක් ලියල තිබුණා..
ReplyDelete"They wont post as you or see your messages" :p
මේ කියනකන් ඕක ගැන මම දැනන් හිටියේ නෑනේ.. ඒකත් මරු හැබැයි..
ReplyDeleteමගේ වත් පොත් ගිණුම "නිසි බලධාරියා" විසින් දැනටත් යම් තරමකට හසුරුවන බව පෙනෙනවා. රසික අය්යා කියන විදිහට නිත්යානුකූලවම දුන්නනම් ඉවරයි මගේ හිතේ...
ReplyDelete"දේපල සහ වත්කම් සඳහා නම් ඕස්ටේර්ලියාවේ දී කළ යුතු හොඳම දෙය, අන්තිම කැමති පත්රයක් ලියා තැබීමයි. එය තවමත් මගේ බිරිඳ හෝ මා හෝ කර නොමැති දෙයකි."
ReplyDeleteමීට වඩා ඒක වැදගත් වී ඇති හැඩයි.
අද අද එයි මරු එය දැනගන්නේ
ReplyDeleteකෙලෙසද හෙට මරු නේති සිතන්නේ
වත්පොත රැකුමක්, කුමට කරන්නේ
අනිත්ය ගැනවත් මෙනෙහි කරන්නේ
වත් පොත් ගිනුම තව කෙනෙක්ට පෙන්වන එක මගේ අනියම් පවුලක් වෙන මිතුරෙකුට හෝ වයිෆ්ට පෙන්වනවා වගේ රිස්ක් එකක් තියෙන වැඩක් වෙන අවස්ථාවල් තියේ..
ReplyDeleteඑතකොට තව කෙනෙක්ට දුන්නම එයා ඒක මොනවිදියට පාවිච්චි කරාවිද කියලා හරියටම කියන්න බෑ...
මාත් ඔය ගැන කියෙව්වා... හැබැයි දැං ටික කාලයක් වෙනවා නේද ඔය ඔප්ෂන් එක දීලා..
ReplyDeleteකතන්දර කාරයා නං මැරුනා. රසිකලොජිත් ඒ ධර්මයමද දන්නෑ කියන්නේ.. My days are numbered...
ඒ ගමන තව එකක්. දැං ඉතිං මේක භාරදෙන්න එකෙක් හොයහංකො.
ReplyDeleteඇයි වදේ මේ මං ඉන්නේ...
Deleteබොට දෙනවට වැඩිය හොඳයි මේක මාක් මල්ලිටම දීල දාන එක.
Deleteඅපි මලාම අනිත් උන් අපේ වෝල් එකේ දුකයි කියලා පෝස්ට් එකක් දානවානෙ.ඒකෙන් නොදුටු මිතුරන් දැන ගනී මූ මලා කියලා.එච්චරයි.බෙදාගත යුතුයි කියලා තියන දේවල් මිනිස්සු අදාල කණ්ඩායම් එක්ක බෙදා ගන්නවා.වෙන කවුරුත් ඒ විස්තර පාලනය කරන්න ඕන නෑ.අවශ්ය අය දැනටත් මුර පද ලබා දීල ඇති.ගිණුම අක්රීය නොවුන නම් ඇති.
ReplyDeleteමගේ එක නම් ඔන්න රසිකට ලියනවලු. :P
ReplyDeleteඔච්චර ලිය ලිය ඉන්නේ මොනවටද අනිතිම කැමති පත්රයේ මුර පදය ලියුවානම් ඉවරයි නේ
ReplyDeleteඅපි මළාම ඕකට හෙණ ගහල ගියත් මොකද,,, කෙනෙක් එහෙම හිතුවත් වැරද්දක් නැහැ...
ReplyDeleteනමුත් විවාහ වී කුඩා දරුවන් සිටින අයෙක් හදිස්සියේ තරුණ කාලයේදීම මිය ගියහොත් ඔහුගේ හෝ ඇයගේ කුඩා දරුවන් හට පසු කාලීනව පියා හෝ මව සම්බන්ධ යම් පමණක හෝ හිතට දැනෙන මතක සටහනක් බවට පියාගේ හෝ මවගේ ප්රොෆයිලය හේතු වෙන්නට පුළුවන් නේද...
එය සමහර විට ෆොටෝ කිහිපයකින් සැදී ඇල්බමයකට හෝ විනාඩි කිහිපයක වීඩියෝවකට වඩා වැඩි යමක් ඔවුන් තුළ දනවන්නට සමත් වේවි...
එමෙන්ම, ඔහු හෝ ඇය කෙබඳු පුද්ගලයෙක්ද, කෙබඳු අදහස් දැරූ අයෙක්ද යන්න මද වශයෙන් හෝ දැන ගැනීමට එය ඉවහල් වේවි...
මේ පෝස්ට් එක මෙතෙක් පළවූ රසිකගේ සියලුම ලිපිවලට වඩා ඔහුගේ අනන්ත අපරිමාණ සිංහල දැනුම හෙලි කරන පෝස්ට් එකකි.
ReplyDelete//මිය යාම යනු සුලබ සාමාන්ය කරුණක් නිසා එය විස්තර කිරීමට සිංහල වචන රාශියක් ඇත. ...එක්ස්පයර් වීම... එයින් කීපයකි.//
දැන් කියහන් මේකත් විහිලුවට ලිව්වේ කියලා
ඉතින් අපට පාන් ද?
අර නූතන සුභාෂිතයේ ලින්ක් එකක් දාන්නකෝ අජිත් අයියට ඒකත් එයාගේ කින්ඩ්ල් එකට දාගන්න.
ReplyDeleteඔන්න මමත් අපේ මලය ඇඩ් කොරා...හික් හික්....
ReplyDeleteබුකිය නං යකාට ගියාවෙ. බ්ලොග් එකේ පාස්වර්ඩ් එක නෝනට දෙනව පුතාට දෙන්න කියල.
ReplyDeleteඕකට ඔයහැටි දඟලන්න ඔනෙයැ? කරන්න තියෙන්නෙ එකම දෙයයි. සියලු ගිනුම් වල (ඊමේල් ඇතුලු ) පාස්වර්ඩ් ලියුමක හරි අන්තිම කැමති පත්තරේ හරි දාල තියනව. මලාට පස්සෙ ඕපන් කරන්න පවුලෙ උන්ට දුන්න. සරලයි සුගමයි වැඩෙත් ශේප්, හා හොඳයි නැත්ද?
ReplyDeleteඑතකොට මෙහෙම FB ඉස්ටේටස් අප්ඩේට් දාතෑකි..
ReplyDelete"Feeling lightness..."
"Feeling scary with ghosts.."
"A cold, laaaazy night at Borella (or Mahayyawa)..." වගේ