තනේ වැනේ සහ තවත් කෙටි කවි - Short and sweet

වත්මන් යුගයේ සම්මත සිංහල සඳැස් කවිය යනු එළිසමය සහ එළිවැට සහිත පද හතරකින් සමන්විත වූවකි. ඒ එක් එක් පදයේ දිග (හෙවත් මාත්‍රා ප්‍රමාණය) අනුව කවියේ විරිත, සමුද්‍රඝෝෂ, මහ පියුම් යනාදී වශයෙන් වර්ගීකරණයක් ද කෙරේ.

එසේ නම්, මේ සම්මත සිංහල කවි ආකෘතියෙන් ලියවෙන කවි අතර, කෙටිම කවිය වන්නේ එක පදයකට එක වචනයක් පමණක් ඇති කවියකි.

මා මීට දශක කිහිපයකට පෙර එවැනි ඉතා කෙටි කවියක් සඟරාවක පළ වී තිබෙනු මම දුටුවෙමි. සාහිත්‍ය සභාවක දී, කාන්තාවක් විසින් එක වචනයේ පද ඇති සිව් පද කවියක් කියන්න යැයි කළ අභියෝගයකට පිළිතුරු ලෙස කියවුණි යැයි පැවසෙන ඒ කවිය මෙසේ ය.

අනේ
පනේ
තනේ
වැනේ

නොවැටහෙන අය සඳහා ඒ කවියෙන් දැක්වෙන අදහස මෙසේ දක්වමි.

අහෝ මාගේ ප්‍රාණයවන් කාන්තාව, ඔබේ පියයුරු දෙපසට හෙලවෙන හැටි මට පෙනේ.

සමහර තැනක මෙය, තනේ වැනේ නොව, තනේ පෙනේ ලෙස ද ලියවී තිබෙනු මා දැක ඇත. ඒ වෙනසත් සමගම මේ කවියෙන් දැක්වෙන අදහස මෙලෙස වෙනස් වේ.

අහෝ මාගේ ප්‍රාණයවන් කාන්තාව, ඔබේ පියයුරු මට දර්ශනය වේ.

මා කුඩා කාලයේ කොස්සින්න ශ්‍රී සීලානන්ද කණිෂ්ඨ විද්‍යාලයේ ඉගෙනුම ලබන අවදියේ දී ඒ පාසල අසල නිවසක විසූ වෙලුං නම් මිනිසෙකු පිළිබඳව අපේ පන්තියේ සිටි කොලුවෙකු කියූ කවියක් මෙසේ ය.

වෙළුම්
පැටලුම්
ලෙහුම්
ඇඹරුම්

මේ තනි පදයේ කවි පිළිබඳ මට සිහිවූයේ, සිංහල බ්ලොග් අවකාශයේ සම්මත සිංහල සඳැස් කවියෙන් ප්‍රතිචාර දක්වන, "දුමී" නමින් බ්ලොග් අඩවියක් පවත්වාගෙන යන දුමින්ද අබේසේකර ගේ කවි නිර්මාණ දුටු විට ය.

දුමින්ද අබේසේකර තම "දුමී" බ්ලොග් අඩවියේ පළ කර තිබුණු එක වචනයේ පද සහිත කවි කිහිපයක් සහ ඒවාට පිළිතුරු ලෙස මා පබැඳූ පිළිතුරු කවි කිහිපයක් ද පහත දක්වමි.

මෑතක දී දුමින්ද අබේසේකර පළ කර තිබූ නිර්මාණයක් මෙසේ විය. ඔහු මෙම නිර්මාණය පද අටකින් දක්වා තිබුණ ද, මම සම්මතයට අනුව එය පද හතරකින් පෙන්වමි.

හොර මැර
නරවර
සුර පුර
දොර දුර

මෙහි මට වැටහුණු අර්ථය "හොරකම්, මැරකම් කරනා රජ, තොපට දිව්‍ය ලෝකයේ ද්වාරය නම් (ඉතා) දුර වේ!" වැන්නකි.

මා ලියූ පිළිතුරු කවිය මෙලස විය.

ගොරතර
කරදර
සැර වැර
හැර වර

එහි අදහස වනුයේ මහා ඝ්‍රෝර වූ කරදර ද, සැරවැර කිරීම් ද හැර දමා (මෙහි) එනු යන්නයි.

මෙය කුඩා වෙනසකින් පහත ආකාරයට වඩාත් අර්ථවත් කර ගත හැකි ය.

ගොරතර
කරදර
හැර වර
සුර පුර!

එහි අදහස වනුයේ මහා ඝ්‍රෝර වූ කරදර හැර දමා සුරපුර වෙන එනු යන්නයි.

මේ දුමින්ද අබේසේකර විසින් දෙල් පිළිබඳව රචනා කරන ලද පෙර ආකාරයේ කවියකි.

කැලේ කොළේ
දෙලේ බලේ
මලේ තොලේ
පැලේ බොලේ

මට වැටහුණු ආකාරයට, මෙහි අදහස වන්නේ, කැලෑ වනාන්තර ප්‍රදේශවල වැවෙණා දෙල් (මේ රට දෙල් නොව වල් දෙල් විය යුතුයි!) කෙතරම් සැර ද යත්, අසන්න මලණුවනි, ඒවා කෑ විට තොල් පැලේ යන්නයි.

ඒ ආකෘතියට අනුව මම පහත කෙටි කවිය පද බැන්දෙමි.

ඇළේ දොළේ
රැළේ බලේ
කැලේ වැලේ
නොවේ මලේ

නිශ්චිත තේරුමක් සහිතව ලියූවක් නොවූවද, අවශ්‍ය නම් එහි අරුත "ඇළක, දොළක නැගෙන රැළිවල බලය කැලයක වැවෙන වැලක නැත!" ලෙස දැක්විය හැකි ය.

මේ දුමින්ද අබේසේකර ලියූ තවත් කවියකි.

විතේ මතේ ඇතේ
මතේ ගතේ එතේ
අතේ සතේ නැතේ
පුතේ සෙතේ නැතේ

මත්පැන් බීමේ ආදිනව කියවෙන ඒ කවියට පිළිතුරක් ලෙස මම පහත කවිය පබැඳුවෙමි.

බත පත ඇත
මත විත නැත
ගත වෙව්ලත
සිත ලත වෙත

එයින් කියවෙන්නේ මත්පැනට ඇබ්බැහි වූවෙකු මත්පැන් නොමැතිව ආහාර ගැනීමට ගොස් නොහැකිව ලතවෙන ආකාරයයි.

මේ කෙටි කවි විරිත අනුව යමින් දිගු කලකට ඉහත මා විරහ වේදනාවෙන් යුතුව ලියූ කෙටි කවියකි.

සිතුම් බොඳවිය
පැතුම් සුන්විය
සුසුම් හිමිවිය
පියුම් පරවිය

සාමාන්‍යයෙන් කවියක් ලිවීම ලෙහෙසි කටයුත්තක් නොවේ. එසේ හෙයින්, මේ ආකාරයේ විශේෂ ආකෘතිවලට අනුකූලවන අන්දමින් කවි ලිවීම ඉතා දුෂ්කර බව අමුතුවෙන් කිව යුතු නැත!

-රසිකොලොජිස්ට්

(image: https://allpoetry.com/poem/12032305-A-Rainy-Night-by-Mel-Patterson)