දශක දෙකක් රැකි "සම්මා වාචා" සිල් පදය බිඳුණු හැටි - Politically correct speech

එක් ඇසක ආබාධයක් තිබුණු මිනිසෙකු මා කුඩා කල අපේ ගමේ ජීවත් විය. ඔහු තරමක විනෝදකාමියෙකු ද වෙන්නට ඇත. මක් නිසා ද යත්, ඔහුට ලැබී තිබුණු අන්වර්ථ නාමය වූයේ "චෝක් කණා" යන්න වීමයි. ඒ නම මිස, මා ඔහු ගේ සැබෑ නම තවමත් නො දනිමි. චෝක් යන්න කෙසේ වෙතත්, දෘෂ්‍යාබාධිත ඔහුට කණා යනුවෙන් නම් පටබැඳීම නො කටයුත්තක් බව මට එකල වැටහුණේ නැත.

අපේ නිවස අසල සිටි තවත් පුද්ගලයෙකුව හැඳින්වුණේ "බකලයා" යනුවෙනි. ඒ නම මිස, මා ඔහු ගේ ද සැබෑ නම තවමත් නො දනිමි. පෝලියෝ හෝ එවැනි රෝගයක් නිසා හෝ, හදිසි අනතුරක් නිසා හෝ වෙනත් සංජානීය කරුණක් නිසා හෝ පාදයක ආබාධයක් ඇතුව ජීවත් වූ ඔහුට බකලයා යනුවෙන් නම් පටබැඳීම නො කටයුත්තක් බව මට එකල වැටහුණේ නැත.

අපේ ගමේ ම නොවුණත් ඒ අසල ගමක විසූ එක් මැදිවිය ද පසු වෙමින් සිටි ගැහැනියක කාලයක් තිස්සේ බස් රථයේ ගමන් බිමන් යනු මා දැක තිබුණි. එකල මා උසස් පෙළ සිසුවෙකි. මා සිතුවේ ඇය කොහේ හෝ ස්ථානයක සුළු රැකියාවක් කරන්නියක බවයි. ඇය කතාවට දක්‍ෂ බවද පෙනුණි. මද කලකට පසු ඇගේ කතාව වැඩිවී එය යම් උමතුවක් බවට පෙරලුණි. ඒ සමගම කොල්ලෝ කුරුට්ටෝ ඇය උසුළු විසුළුවට භාජනය කරන්නට පටන් ගත්තෝය. ඇය ඔවුන්ට පරුෂ වචනයෙන් බැණ වදින්නට පටන් ගත්තාය. මේ ගැන තරමක කණගාටුවක් දැනුනත්, ඒ උසුළු විසුළු කරන අය ඉන් වළකන්නට හෝ ඒ ගැන කිසිදු ක්‍රියාමාර්ගයක් ගන්නට මට නොසිතුණි.

දැන් ඉතාමත් අවංක කතාවක් කීමට ඇත.

මීට වසර විස්සකට පෙර මා ඕස්ට්‍රේලියාවට සංක්‍රමණය කළ පසු මා උගත් එක් වැදගත් දෙයක් වූයේ පුද්ගලයෙකු ගේ ශරීරාංග වැනි දේ ගැන ඉස්මතුවෙන ආකාරයෙන් හැඳින්වීම නොකටයුතු දෙයක් ලෙසයි. මෙය සාමාන්‍යයෙන් (සරදමට මෙන්) හැඳින්වෙනුයේ පොලිටිකලි කරෙක්ට් ස්පීච් කියා වුවද, මම එය සම්මා වාචා යනුවෙන් හඳුන්වා දෙන්නට කැමැත්තෙමි.

මේ සම්මා චාවාවේ වැදගත්කම පිළිගෙන ඔබ එය පුරුදු කර ගත් පසු, ඒ ගැන අදහසක් නැති වෙනත් අය ගේ ඇතැම් වදන් භාවිතය ගැන ඔබට ඇතිවෙන්නේ දුකකි, කණගාටුවකි, එ මෙන්ම කෝපයකි.

උදාහරණයක් මෙසේය.

"මචං, අර ඔයා එවපු ගෝලයින් දෙන්නාගෙන් සුජිත් ට මං ජොබ් එකක් දුන්නා!" මගේ හිතවතෙකු දිනක් මා ලංකාවට ගිය විට පැවසී ය.

ඒ වන විට ඔය ගෝලයින් දෙන්නා හිතවතා ළඟට යවා වසර දෙකකටත් වඩා ගෙවී ඇති නිසා සුජිත් යනු කවුදැයි මට සිහිපත් නොවීය.

මගේ හිතවතා කීවේ, "මචං සුජිත් කියන්නේ අර ඇහැක වපරයක් තියෙන කළු, කොට හාදයාටයි" කියායි.

මිතුරාට එය සාමාන්‍ය හැඳින්වීමක් වුවත්, වසර දෙකක් සම්මා වාචාව පුරුදු කරමින් සිටි මට ඔහු ගේ කථාවෙන් ඇතිවුණේ අපහසුවකි, දැනුණේ මහා අපුලකි.

පුරුද්දට වඩා ජන්මේ ලොකුය.

බලු වලිගය උණ පුරුකේ දැමුවත් ඇද නො හැරේ.

මා වසර විස්සක් තිස්සේ පුරුදු පුහුණු කර ආඩම්බරයෙන් රැකගත් සම්මා වාචා සීලය ඊයේ බිඳුණි.

එය වුයේ මෙසේය.

ලංකා පාර්ලිමේන්තුවේ එක්තරා මන්ත්‍රීවරයෙකු කළ කථාවක් මට අසන්නට ලැබුණි. කථාවේ මා ඇසුවේ විනාඩි කිහිපයකි. පසුව, ඔහු ඒ කතාව ගැන මාධ්‍යවේදියෙකු හා කළ විස්තර කිරීමක් තවත් විනාඩි කිහිපයක් ඇසුවෙමි.
ඒ මා ජීවිතයේ ඇසූ මෝඩ ම මෝඩ කතාවයි.

මේ පුද්ගලයා ගැන මා මුලින්ම ඇසුවේ ද මීට මාසයකට පමණ පෙරයි. ඔහු හැඳින්වුණේ උගතෙකු වශයෙනි. එවන් උගතෙකු කළ ඒ මෝඩ විස්තර කිරීම ඔක්කාරය ගෙන දෙන්නක් විය.

එයින් මගේ දශක දෙකක සම්මා වාචා සීලය බිඳුණි.

"මේ මනුස්සයා ගේ මූණ මෝඩ පාට එක විතරයි තියෙන ප්‍රශ්නේ කියායි මා මෙතෙක් කල් සිතා සිටියේ!" යැයි ප්‍රකාශයක් ප්‍රසිද්ධ ස්ථානයක මා අතින් නොදැනුවත්ව ම වාගේ ලියවිණි.

ඒ මොහොතේ සිට ඒ ගැන පැය විසි හතරක් පුරා සිතුවෙමි.

අවසානයේ මේ සටහන ලියා සිත සැහැල්ලු කර ගැනීමට සිත් විය.

-රසිකොලොජිස්ට්

ප/ලි:
මේ 2015 සැප්තැම්බර් සාහිත්‍ය මාසය වෙනුවෙන් ලියවුණු ලිපියක් නොවේ.

මෙන්න මේ දක්වා 2015 සැප්තැම්බර් සාහිත්‍ය මාසය වෙනුවෙන් ලියවුණු ලිපි-
1. කුරුලු හදවතේ හිලක් - Hole in the heart
2. කතෘ අත්සන් කළ පොත් ඔබ ළඟ තිබේද? - Autographed books

(image: http://nation.foxnews.com/postal-service/2012/08/23/d-oh-us-postal-service-wasted-12-million-simpsons-stamps)